Cúm mùa là bệnh lây truyền qua đường hô hấp cấp tính do nhiễm vi rút với biểu hiện như sổ mũi, đau họng và ho. Việt Nam là một trong những điểm nóng trong khu vực về bệnh cúm, bao gồm cả cúm mùa.
Mỗi mùa cúm đều khác nhau và tác động đáng kể đến sức khỏe có thể khác nhau rất nhiều, một số mùa cúm có thể nghiêm trọng hơn những mùa khác. Một trong những biện pháp tốt nhất để bảo vệ cơ thể chống lại bệnh cúm là tiêm vắc xin cúm.
Vắc xin cúm là biện pháp phòng ngừa hiệu quả
Sử dụng vắc xin cúm mùa là biện pháp đem lại hiệu quả cao trong việc dự phòng tích cực và chủ động bệnh dịch. Tiêm vắc-xin ngừa cúm giúp giảm nguy cơ nhiễm cúm, giảm nguy cơ gặp biến chứng do cúm gây ra và giảm nguy cơ nhập viện và tử vong có liên quan đến cúm. Ở trẻ em, việc tiêm vắc vin cúm còn giúp giảm các biến chứng viêm xoang, viêm tai giữa, giảm sử dụng kháng sinh,…
Thời điểm nào nên tiêm phòng cúm mùa
Vắc-xin cúm sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch sản xuất kháng thể để chống lại bệnh cúm. Có thể mất khoảng hai tuần sau khi tiêm vắc-xin để kháng thể phát triển trong cơ thể, đây là lý do quan trọng để tiêm vắc-xin cúm sớm, trước khi mùa cúm bắt đầu.
Thông thường, sau khi tiêm khoảng 2-3 tuần, vắc-xin cúm mới phát huy tác dụng phòng bệnh, tuy nhiên thời gian này có thể thay đổi tuỳ theo phản ứng miễn dịch của từng người. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị nên tiêm vắc xin cúm trước khi mùa cúm bắt đầu khoảng 2 – 3 tuần để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất.
Tại Việt Nam, bệnh cúm xuất hiện quanh năm, vì vậy có thể tiêm vắc-xin cúm bất cứ lúc nào. Có thể hỏi bác sĩ để cân nhắc quyết định chọn thời điểm tiêm phòng cúm phù hợp tuỳ thuộc vào tình hình dịch tễ từng nơi; ví dụ phía Bắc có xu hướng chọn tháng 12-1-2 (mùa lạnh) trong khi phía Nam có xu hướng chọn tháng 5-6-7 (giai đoạn chuyển mùa mưa).
Nếu đã bị mắc cúm trong mùa này mà không tiêm vắc-xin, việc tiêm vắc xin cúm vẫn cần thiết vì nó giúp ngăn ngừa bệnh do các chủng vi-rút cúm khác nhau gây ra.
Tại sao chúng ta cần tiêm vắc xin cúm mới mỗi năm
Có rất nhiều chủng virus cúm (influenza) và các chủng virus cúm cũng luôn luôn biến đổi. Vì vậy, vắc- xin cúm thường thay đổi hàng năm và chứa các chủng vi-rút cúm dự kiến sẽ lưu hành và gây bệnh trong mùa cúm sắp tới. Hiệu quả của vắc-xin cúm thay đổi tùy thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như độ tuổi và sức khỏe của người được tiêm, các loại vi-rút cúm lưu hành và mức độ giống nhau giữa vi-rút lưu hành và các loại vi-rút có trong vắc xin.
Vắc xin cúm thường thay đổi hàng năm và chứa các chủng vi-rút cúm dự kiến sẽ lưu hành và gây bệnh trong mùa cúm sắp tới. Hiệu quả của vắc-xin cúm thay đổi tùy thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như độ tuổi và sức khỏe của người được tiêm, các loại vi-rút cúm lưu hành và mức độ giống nhau giữa vi-rút lưu hành và các loại vi-rút có trong vắc xin.
Đối tượng nào nên được tiêm phòng vắc-xin cúm?
Bất kỳ ai cũng có thể bị cúm. Thông thường, trẻ em và người từ 65 tuổi trở lên có nguy cơ cao nhất bị biến chứng nghiêm trọng do cúm. Ngoài ra, phụ nữ mang thai và những người mắc một số bệnh mãn tính cũng có nguy cơ cao bị biến chứng. Vì vậy đây là những đối tượng nên được tiêm mùa vắc-xin cúm mùa hàng năm.
Trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi không được tiêm vắc-xin cúm. Vì vây để bảo vệ những trẻ chưa đủ tuổi tiêm vắc-xin, hãy đảm bảo những người xung quanh trẻ được tiêm vắc-xin đầy đủ.
Các loại vắc xin cúm có trên thị trường Việt Nam hiện nay
Vắc xin cúm được sử dụng phổ biến nhất hiện nay là vắc xin cúm bất hoạt dạng tiêm bắp. Chúng có thiết kế tam giá và tứ giá. Vắc xin cúm bất hoạt được chứng minh là an toàn và dung nạp tốt ở mọi lứa tuổi. Các loại vắc xin cúm tứ giá được cấp phép lưu hành ở Việt Nam Influvac Tetra (Hà Lan) và Vaxigrip (Pháp) gồm 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Austria, Phuket hay Yamagata-Victoria).
Tài liệu tham khảo:
- FDA (2025), “It’s a Good Time to Get Your Flu Vaccine”, Retrieved 7/2/2025, 2025, from https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/its-good-time-get-your-flu-vaccine.
- WHO (2012), “Influenza vaccines”, Retrieved, from https://www.emro.who.int/health-topics/influenza/influenza-vaccines.html.
